Het carnavalsgedruis barst weer los. In het zuiden van het land zullen de meeste kantoren, bedrijven en winkels drie dagen gesloten zijn. Waar toch gewerkt wordt, lopen mensen rond in een carnavalsoutfit. Mensen lopen gemaskerd en geschminkt door de straten. De maskerade draagt bij aan de feestvreugde. Je mag je eindelijk verbergen achter een masker, wat erg fijn kan zijn. Maar waarom wil je je zo graag achter een masker verstoppen? Waarom wil je onherkenbaar zijn? Het dragen van een masker beperkt je toch in het leggen van contacten?
“Je kunt aan mij vaak niet zien dat ik iemand ben met psychische klachten, dat ik een depressie heb. Ik voel mij vaak somber en verdrietig. Ik kan niet optimaal genieten van het leven. Mijn dagelijkse werkzaamheden zijn eigenlijk te zwaar voor mij. Wanneer mensen mijn depressie proberen te begrijpen krijg ik vaak de reactie ik zie het niet aan jou. Ik heb vaak een masker op voor de buitenwereld”.
Een masker opzetten. Je hoort het eigenlijk heel erg vaak dat mensen voor de buitenwereld een masker opzetten. In onze praktijk horen wij dat ook veel van cliënten met psychische klachten terug. Deze mensen zetten vaak een masker op zodat andere mensen niet zien hoe zij zich eigenlijk voelen, hoe kwetsbaar zij zijn.
We willen allemaal een goede indruk maken en houden daarom vaak de schijn op. Ook in de aanwezigheid van vreemden kunnen we dit doen. Het is niet altijd geaccepteerd om je emoties te tonen die je daadwerkelijk voelt. Teveel emotie wordt sociaal vaak niet geaccepteerd. Emoties mogen veelal alleen getoond worden in een passende context en in aanwezigheid van bekende mensen. Ook dan mogen nog steeds niet alle emoties zomaar getoond worden. Emoties van vreugde, verdriet en boosheid worden in beperkte mate geaccepteerd. Bij andere emoties is dat minder. Je zal altijd mensen ontmoeten die zich anders voordoen dan ze zich in werkelijkheid voelen. Met het masker verhullen ze de waarheid. Best gek eigenlijk, hè?!
Een masker zet je op om je echte ik te beschermen, we noemen het ook weleens het ‘valse zelf’ in tegenstelling tot ons ‘ware zelf’ degene die je echt bent. Je laat niet alles van jezelf zien. Je draagt het masker om je werkelijke gedachten en gevoelens te verhullen. Soms zijn de maskers zeer subtiel. Je maskeert je werkelijke gevoel met een glimlach. Op deze manier voorkom je dat anderen je voortdurend in de gaten hebben wat je denkt en voelt. Ook kunnen we met een glimlach ons ochtendhumeur verbergen. Je herkent ook vast wel het moment dat iemand naar je lacht die je niet zo aardig vindt. Je lacht vriendelijk terug om hem geen gezichtsverlies te laten lijden.
Een masker heeft tot doel te voorkomen dat anderen kunnen zien wie je op dit moment werkelijk bent. Ieder masker heeft zijn eigen kenmerken en gedrag: ookwel “maskergedrag” genoemd. Maskergedrag is altijd gebaseerd op angst, de angst om je ware gezicht te laten zien. Je hebt het niet altijd in de gaten dat je een masker opzet, maar soms doe je het heel bewust. Maskers zijn functioneel, het is een beschermingsmechanisme. Het is een deel van je, maar het is niet de complete jij. Je zult maskers nodig hebben, want ook mensen die niet bij je passen, kom je in het leven tegen. Dan is het belangrijk dat je wordt beschermd door het masker, zodat je daaronder jezelf kunt blijven.
We passen ons gedrag gedurig aan naar hetgeen dat anderen van ons verwachten. In je dagelijks leven spelen we allemaal verschillende rollen, afhankelijk met wie je contact hebt en in welke situatie. Denk maar eens aan je rol in het gezin, bij vrienden en vriendinnen, op je werk en op de sportclub. Waarschijnlijk herken je dat je op de verschillende moment andere rollen aanneemt.
Wanneer je een masker opzet, verander je. Je lichaamstaal verandert, de manier waarop je praat verandert, je gebruikt andere woorden, je hebt een ander stemgeluid, je hebt een andere gelaatsuitdrukking en houding. Het enige dat je niet kan veranderen is je gevoel. Je lichaamstaal is het belangrijkste tijdens communicatie en die is onlosmakelijk verbonden met hoe je je voelt. Als je een masker opzet blijft de lichaamstaal hetzelfde, maar alle persoonskenmerken veranderen, waardoor die niet meer met elkaar overeenkomen. Je schept dan een verwarring bij andere mensen. Het verstoort de communicatie. Het klopt niet en er is geen echt en oprecht contact meer. Niet alleen bij anderen zorgt het voor verwarring, ook bij je zelf. Je kan je gaan afvragen wat je echt voelt, wat je leuk vindt of wie je echt bent. Daarnaast kan je in je masker soms je eigen grenzen over het hoofd zien, omdat je afstand neemt van je gevoel. Hierdoor neem je dus ook afstand van wat goed voelt en wat niet goed voelt. Door afstand te nemen van je gevoel loop je de kans ook afstand te nemen van jezelf, wat na lange tijd kan leiden tot verlies van jouw identiteit. Belangrijk is dus keer terug naar je gevoel en sta stil bij wat iets met je doet.