Men denkt vaak dat pesten bij kinderen op schoolpleinen hoort. Echter, dit is niet de enige situatie waarin pestgedrag voorkomt. Volwassenen hebben op het werk ook vaak last van pesten. Eén op de vier mensen komt ooit met pestgedrag in aanraking. Jammer genoeg wordt het probleem van pesten op het werk vaak onderschat. Tijd om het taboe te doorbreken en er aandacht aan te besteden!
Pesten op het werk komt vooral vaak in groepen voor die onder druk staan. Hierbij wordt door de groep of een persoon een slachtoffer, de zondebok, uitgekozen om de druk van de groep op af te wenden. Dit creëert een wijdde en weinig zichtbare strijd die schadelijk is voor iedereen op het werk. Schaamte houdt bovendien de deur op slot; er zal niet snel over het pestprobleem gepraat worden. Het gehele team raakt gevangen in negatief gedrag waaruit geen ontsnappen mogelijk lijkt. Vooral het slachtoffer heeft er erg onder te lijden. Toch is pesten op werk op te lossen als je het negatieve gedrag benoemt, de urgentie ervan inziet en het aanpakt.
• Sociaal isoleren
Niemand vind het fijn om als maar alleen te zitten. Mensen zijn sociale wezens en buitensluiten geeft ons een depressief en boos gevoel. Bij buitensluiten worden zelfs dezelfde hersendeeltjes geactiveerd als bij fysieke pijn. Steeds dezelfde persoon niet meevragen naar de lunch of opzettelijk negeren in een gesprek maakt dus veel negatieve gevoelens los.
• Werken onaangenaam of moeilijk maken
Het werk van iemand onaangenaam of moeilijk maken varieert zeer van vorm. Het gaat van water in iemand zijn werkschoenen kiepen tot telefoontjes niet doorgeven. Ook kan men iemand steeds de nare klusjes laten doen. Iemand onnodig veel kritiek geven of steeds prestaties van de persoon manipuleren kunnen ook ernstige gevolgen hebben voor iemand.
• Bespotten
Bij bespotten wordt iemand belachelijk gemaakt. Dit kan zijn vanwege iemands gedrag of manier van praten en lopen. Ook kan het dat iemand bespot wordt vanwege een andere levensstijl, bijvoorbeeld dat iemand een andere thuissituatie, hobby of andere voorkeur heeft.
• Roddelen
Over iedereen wordt wel eens geroddeld. Dit is niet perse schadelijk. Echter wordt het wel schadelijk als er steeds over één persoon wordt geroddeld en enkel de negatieve kanten van de persoon worden verteld. In dit geval is er sprake van pestgedrag en heeft het vaak negatieve gevolgen voor iemands reputatie.
• Dreigementen
“Het kan allemaal nog erger…” en “ we zullen je nog wel een lesje leren!” zijn vormen van vage dreigementen door collega’s. Sommige mensen worden hiermee regelmatig op het werk bedreigd. Bij dreigingen kan het echter ook gaan over machtsmisbruik van de leidinggevende. De baas kan bijvoorbeeld dreigen met ontslag.
• Lichamelijk geweld
Bij lichamelijk geweld hoeft niet iemand altijd gewond te raken. Je kan iemand in gevaar brengen door hem of haar “per ongeluk” een duwtje te geven of in een kast op te sluiten. Andere mensen worden wel echt geschopt of geslagen. Van met een potlood prikken tot hete thee morsen, als je herhaaldelijk aan iemand zijn lijf zit of het kwelt zonder dat de persoon het wilt, is het pesten.
Meestal staan slachtoffers bloot aan meerdere vormen van pesten tegelijk en de creativiteit van de daders kent geen grenzen. Elke vorm van pesten tast de eigenwaarde en het vertrouwen in andere mensen aan. Soms gaat deze onzekerheid nooit meer weg. Het is dus van belang dat er tijdig en gericht wordt gehandeld om pesten te stoppen en te voorkomen.
• Uit de slachtofferrol
Pesten is een systeem waarbij twee partijen nodig zijn; de persoon die pest en het slachtoffer. Beide onderdelen zijn essentieel wil pesten kunnen bestaan. Je kan het pesten stoppen door het slachtoffer niet meer een slachtoffer te laten zijn. Als deze persoon zich niet meer laat kleineren dan is het systeem defect en zal het pesten ook ophouden.
• Wees assertief en trek grenzen
Duidelijk en liefdevol opkomen voor jezelf: dit is assertiviteit. Deze manier van doen, helpt om het pesten te laten stoppen. Durf mensen recht in de ogen te kijken en vertel ze duidelijk wat je denkt, voelt of vindt. Trek voor jezelf een grens en laat hier niet over heen lopen. Het zal misschien in het begin niet makkelijk zijn maar assertiviteit is zeker te leren.
Wil je meer tips om assertiever te worden? Klik dan hier. Wil je graag een assertiveitstraining volgen? Klik dan hier.
• Niet vermijden
Zeker wanneer je in het verleden gepest bent op school heb je de neiging om situaties die confronterend zijn te vermijden. Zo loop je bijvoorbeeld met een grote boog om je pestende collega heen. Probeer hem of haar echter niet te vermijden en kijk hem juist aan. Hierdoor straal je meer kracht uit en word je minder snel als potentieel slachtoffer gezien.
• Bereid je voor
Zorg dat je een standaardopmerking hebt die je kan gebruiken voor alle pestsituaties. Een voorbeeld van zo een opmerking is “ Zo, dat is ook weer gezegd/gedaan.” Dit volstaat al om de pesters te verrassen en met hun mond vol tanden te laten staan. Hiermee elimineer je je eigen gevoel van onmacht en wordt jij leidend in plaats van lijdend in de situatie
• Het pesten vastleggen
Het is zowel voor jou als voor je leidinggevende belangrijk als je de feiten over pestsituaties vastlegt. Dit kan je bijvoorbeeld schriftelijk doen of via e-mail. Mondelinge gesprekken kunnen achteraf niet meer bewezen worden. Als het opgeschreven staat kan het wel achteraf worden bekeken. Als werknemer kan je pestgedragingen melden aan je werkgever. Deze heeft namelijk een wettelijke zorgplicht voor zijn werknemers en moet zich bekommeren om hun welzijn.
• Praat met pesters
Dat iemand pest, betekent niet dat er met die persoon ook niet te praten valt.
Dit heeft waarschijnlijk alleen geen nut tijdens de pestsituaties. Spreek de pestende collega na een paar dagen aan. Vraag hem op de man af: “ Je maakt vaak vervelende opmerkingen over me. Ik snap niet zo goed waarom je dit doet, en wat ik er mee moet doen.” Laat hierna een stilte vallen zodat je collega de neiging krijgt om te reageren. Deze zal zich ongemakkelijk gaan voelen en informatie verschaffen over de situatie. Zorg dat je rustig, duidelijk en krachtig bent in dit gesprek, niet vijandig. Houd de controle en zorg ervoor dat jij het gesprek beëindigt en krachtig kan weglopen.
• Vraag hulp
Eerst is het altijd goed om pestsituaties zelf op te lossen. Als het echter niet meer gaat, dan moet je er niet mee rond blijven lopen. Vraag hulp aan een ander. Dit kan bijvoorbeeld een teamleider of een andere collega zijn. Een derde persoon heeft vaak een wat neutralere blik op de situatie. Dit kan voor verheldering zorgen bij beide partijen en helpen met bemiddelen om samen tot een oplossing te komen.
• Niet laten sudderen maar aanpakken
Pesterijen zijn niet enkel vervelend: het zelfvertrouwen krijgt een grote klap en je kan er ook echt ziek van worden. Het is daarom van belang dat pesterijen zo snel mogelijk in de kiem worden gesmoord. Wat je er dus ook tegen doet, wacht er niet te lang mee.
Het vereist aandacht en moeite om pesten te stoppen, maar het is het meer dan waard. Niet alleen het slachtoffer heeft last van pesten, het beïnvloedt het gehele personeel. Praat er dus over als je slachtoffer bent en zoek met collega’s naar oplossingen. Zo kan je een nieuwe start maken en de bedrijfscultuur verbeteren.