Deze week (13 t/m 16 November) is het voor de vierde keer “de landelijke Week van de Werkstress”. In het hele land organiseren bedrijven activiteiten om werkstress aan te pakken en het werkplezier te vergroten. Ook wij, Psychologiepraktijk van Buuren, besteden deze week meer aandacht aan werkstress.
Stress op de werkvloer is beroepsziekte nummer 1 en komt steeds vaker voor. Wist je dat er jaarlijks maar liefst 1 miljoen mensen het risico op een burn-out lopen? Veel hè?! Dat betekent dat:
• 1 op de 8 werknemers in Nederland last heeft van werkstress;
• Een derde van de verzuimgevallen op werk veroorzaakt wordt door werkstress;
• 12% van de werknemers heeft last van een burn-out of zit er tegen aan;
• Veertig procent van de werknemers heeft behoefte aan maatregelen om stress op tijd te voorkomen.
De oorzaken kunnen heel verschillend zijn. Het is een optelsom van factoren en er is niet één oplossing om werkstress te voorkomen: er zijn veel knoppen waar je aan kunt draaien. Dat geldt voor de werkgever en de werknemer.
Wat is werkstress?
Werkstress is stress door of in de werksituatie. Het verwijst naar de gezondheidstoestand van een persoon. Die toestand kan het gevolg zijn van langdurige blootstelling aan werkdruk. De stress hoeft niet veroorzaakt te worden door de werksituatie alleen. Ook de combinatie van hoge belasting op je werk met belasting in je privéleven kunnen voor stressklachten zorgen. Deze klachten kunnen ervoor zorgen dat je slechter functioneert op je werk.
Wat is stress?
In het algemeen kan je stellen dat stress niets anders is dan een natuurlijk overlevingsmechanisme. Stressvolle situaties zorgen ervoor dat je lichaam aandachtig en precies kan reageren op gevaar of onbekende situaties. Stress betekent niets anders dan spanning of druk. Waar komt deze term vandaan? De term stress komt uit de bouw. Stress is de kracht die wordt uitgeoefend op een voorwerp. Of stress schadelijk is hangt af van hoeveel belasting iets of iemand aan kan. Zelfs metaal krijgt haarscheurtjes als het te eenzijdig of constant wordt belast. Dat geldt dus ook voor mensen.
Stress wordt al snel als iets negatiefs gezien, maar stress is niet per definitie ongezond. Het is een natuurlijke, en ook gezonde reactie van het lichaam. Sterker nog, we hebben het soms zelfs nodig. Stress helpt je om beter te presteren, het maakt je alert, geconcentreerd en efficiënt. De spanning maakt het lichaam ook klaar voor actie en dat is nodig om te kunnen reageren op bedreigende situaties. Het is wel van belang dat je kan herstellen van de stress. Wanneer er teveel stressmomenten zijn, dan gaat het mis. Er is dan niet voldoende tijd voor herstel en de stress stapelt zich op. Dan is er sprake van ongezonde stress. Dus als we het over stress hebben, dan gaat het meestal over ongezonde druk: een teveel aan spanning. De problemen ontstaan pas wanneer de draaglast groter wordt dan de draagkracht. Dit betekent dat de eisen die aan jou worden gesteld of die je aan jezelf stelt groter zijn dan wat je aankunt.
Ongezonde stressklachten hebben een belangrijke functie. Het zijn signalen dat je te veel hooi op je vork neemt. Het is belangrijk om deze signalen niet te negeren en er iets aan te doen. Doe je dit niet, dan kan het leiden tot een burn-out.
• Perfectionisme
• Veel van zichzelf eisen en ‘moeten’
• Ambitie
• Prestatiegerichtheid
• Competitie
• Gehaastheid
• Niet ‘niets’ kunnen doen
• Vaak twee dingen tegelijk doen
• Groot verantwoordelijkheidsgevoel
• Grote betrokkenheid bij gezin of werk
• Streven naar waardering van anderen
• Moeilijk ‘nee’ kunnen zeggen, grenzen kunnen aangeven of voor zichzelf opkomen (assertiviteitsproblematiek)
• Moeilijk steun kunnen vragen
• Gevoelens slecht kunnen uiten
• Gevoel weinig invloed te kunnen uitoefenen op de omgeving en het eigen leven
• Pessimisme en een weinig positieve kijk op eigen prestaties
• Ongezonde leefgewoonten
• Ongezonde werkgewoonten
• Verkeerde eetgewoonten
• Lichamelijk
Lichamelijke signalen hangen samen met de verhoogde lichamelijke activiteit bij stress. Je kunt last krijgen van hoofdpijn, verhoogde bloeddruk, hartklopping, spijsverteringsstoornissen, maar ook van rugpijn of nekpijn. Je word vatbaar voor verkoudheid en griep omdat je afweersysteem door stress aangetast kan worden. Vermoeidheid, rusteloosheid en slaapproblemen zijn ook veel voorkomende stresssymptomen.
• Psychisch
Gestreste mensen zijn vaak prikkelbaar of cynisch. Mensen kunnen zich opgejaagd voelen, piekeren, gespannen voelen en snel geiiriteerd zijn. Mensen kunnen gevoelens van machteloosheid, ongeluk of verveling ervaren. Stress kan de gemoedstoestand sterk beïnvloeden. Mensen kunnen zich ook eenzaam voelen.
• Gedrag
Stress kan ook veranderingen in het gedrag van mensen veroorzaken. Deze veranderingen komen onder andere voort uit de lichamelijke en psychische symptomen van stress. Prikkelbaarheid kan leiden tot conflicten en lusteloosheid of somberheid kan juist terugtrekken uit sociale contacten tot gevolg hebben. Mensen kunnen slecht slapen, een gebrek aan eetlust hebben of juist te veel eten. Andere gedragingen die vaak worden gezien: toenemend klagen, bazig zijn, snauwen, kritisch zijn, maar ook overmatig gebruik van alcohol, drugs, sigaretten of eten.
• Denken
Mensen met stress hebben vaak moeite met helder nadenken. Een gebrek aan creativiteit, geheugenproblemen, concentratieproblemen komen vaak voor. Stress leidt vaak tot een negatief gedachtenpatroon. Mensen kunnen ook hun gevoel voor humor kwijt raken.