Oud en nieuw is oorlog in je hoofd

Voor oorlogsveteranen en mensen met een oorlogstrauma is de periode rond oud en nieuw vaak geen pretje. Vuurwerk mag weliswaar alleen afgestoken worden op oudejaarsavond vanaf zes uur tot nieuwjaarsdag twee uur in de ochtend, op de verkoopdagen ervoor is er al volop vuurwerk te horen.

Vuurwerk is eigenlijk gewoon een explosief. Het klinkt als schoten van een geweer of een bom die afgaat. Het horen van knallen zorgt voor herbelevingen / flashbacks. Schoten van links en rechts, een berm bom, voertuigen die onder vuur kwamen te liggen en mensen die dood werden geschoten. Ze zien allemaal beelden van toen, het zijn triggers die hen terugbrengen naar hun missie. De angst van toen is weer voelbaar. Voor deze mensen is deze periode een nachtmerrie. Het kan zelfs zo erg zijn dat ze de realiteit even kwijtraken. Ze weten dan niet meer dat ze in 2017-2018 leven. Hetzelfde effect wordt ook gezien bij mensen die een schietpartij of een overval hebben meegemaakt of ernstig gewond zijn geraakt door vuurwerk.

Mensen durven rond deze dagen nauwelijks de deur uit, omdat het vermijden van harde knallen in deze periode eigenlijk onmogelijk is. Als ze wel worden blootgesteld aan de harde knallen raken zij flink ontregeld. Het horen van de knal zorgt ervoor dat hun brein denkt: het is oorlog, je moet jezelf veilig brengen. Bewust weten ze dat het vuurwerk is, maar hun lichaam heeft die stand niet bereikt. Ze worden heel alert, zenuwachtig, prikkelbaar en raken in paniek. Mensen kunnen hevig schrikken. Bij sommigen duurt een schrikreactie een halve minuut, bij anderen kan het uren duren voordat ze weer een beetje rustig worden. Sommige mensen slapen onrustiger, hebben angstaanjagende dromen of krijgen nachtmerries.

Een oplossing voor de jaarlijkse terugkerende stress is er niet. Het enige dat zal werken is een algeheel vuurwerkverbod. Wel kan je baat hebben bij een goede begeleiding en psychische ondersteuning. Voor een groot deel van de mensen met trauma’s helpt EMDR-therapie. EMDR-therapie is een therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van een schokkende ervaring, zoals een oorlogstrauma, schietpartij, overval of een vuurwerkongeval. EMDR-therapie is de eerste keuze behandeling om nare ervaringen te verwerken. Je kan de angst voor de harde knallende geluiden overwinnen met exposure-therapie (confrontatietherapie) in combinatie met cognitieve gedragstherapie, afleiding of ontspanningsoefeningen.